1. Cầu dao cách ly là gì?
Cầu dao cách ly là khí cụ điện dùng để đóng cắt mạch điện cao áp không có dòng điện hoặc dòng điện nhỏ hơn dòng định mức nhiều lần và tạo nên khoảng cách an toàn, có thể nhìn thấy được giữa bộ phận đang mang dòng điện và bộ phận cách điện, mục đích đảm bảo an toàn. Do đó ở những nơi cần sửa chữa luôn, người ta đặt thêm cầu dao cách ly ngoài các thiết bị đóng ngắt.
Cầu dao cách ly
Bộ cầu dao cách ly
Dao cách ly có thể đóng cắt dòng điện dung của đường dây hoặc cáp không tải, dòng điện không tải của máy biến áp. Trong lưới điện dao cách ly thường được lắp đặt trước thiết bị bảo vệ như cầu chì, máy cắt. Ở một số dao cách ly thường có dao nối đất đi kèm. Các bộ phận truyền động của dao cách ly thường được thao tác bằng tay hoặc bằng điện cơ (động cơ điện).
Hình ảnh bộ cầu dao cách ly
2. Cấu tạo của cầu dao cách ly
Cấu tạo của cầu dao cách ly gồm 6 bộ phận như hình sau:
Cấu tạo của cầu dao cách ly
2.1. Sứ cách điện:
Sứ cách điện ở đây được sử dụng trong cầu dao cách ly với mục đích cố định và tạo khoảng cách an toàn giữa đường dây truyền tải điện với thân cột hoặc giữa các đường dây điện với nhau. Giúp đảm bảo an toàn, hạn chế những sự cố rủi ro cháy nổ.
2.2. Lưỡi dao của cầu dao cách ly:
Lưỡi dao dùng đóng, cắt điện
2.3. Ngàm cố định của cầu dao cách ly:
Ngàm cố định dùng cố định Lưới dao và dây dẫn
2.4. Dây dẫn của bộ cầu dao cách ly:
Dây dẫn là bộ phận tiếp nối với hệ thống truyền tải điện.
2.5. Hệ thống truyền động của cầu dao cách ly
Hệ thống truyền động dùng để chuyển động lưỡi dao giúp đóng ngắt điện.
2.6. Xà đỡ:
Xà đỡ thường dùng để đỡ và giữ bộ cầu giao cắt ly trên cột điện.
3. Nguyên lý làm việc của dao cách ly
Cầu dao cách ly gần giống như cầu dao hạ thế nhưng vì dao cách ly làm việc ở điện áp cao nên các phụ kiện thường lớn hơn. Dao cách ly làm nhiệm vụ đóng và cắt mạch điện khi không có dòng điện.
Công dụng của nó là cách ly các bộ phận mạch điện khỏi các phần có điện để tiến hành sửa chữa. Dao cách ly không có bộ phận dập hồ quang.
Thao tác dao cách ly bằng sào cách điện hoặc bằng bộ truyền động nối đến trục truyền động. Đóng cắt dao cách ly có thể thực hiện bằng tay, bằng động cơ hoặc có loại trang bị khác.
Để đóng cắt dao cách ly ta tác động vào hệ thống truyền động, làm cho lưỡi dao và ngàm cố định tiếp xúc (đóng) hoặc rời ra khỏi nhau (ngắt).
4. Ứng dụng của cầu dao cách ly
Cầu dao cách ly được dùng trong mạng điện cao áp, siêu cao áp trong các trường hợp sau:
Đóng và cắt điểm trung tính của các máy biến áp, kháng điện;
Đóng và cắt các cuộn dập hồ quang khi trong lưới điện không có hiện tượng chạm đất;
Đóng và cắt chuyển đổi thanh cái khi máy cắt hoặc dao cách ly liên lạc thanh cái đã đóng;
Đóng và cắt không tải thanh cái hoặc đoạn thanh dẫn;
Đóng và cắt dao cách ly nối tắt thiết bị;
Đóng và cắt không tải máy biến điện áp, máy biến dòng điện;
Các trường hợp đóng và cắt không tải các máy biến áp lực, các đường dây trên không, các đường cáp phải được đơn vị quản lý vận hành thiết bị cho phép tùy theo từng loại dao cách ly.
Các bộ truyền động cơ khí hoặc tự động của các dao cách ly dùng để đóng cắt dòng điện từ hóa, dòng điện nạp, dòng điện phụ tải, dòng điện cân bằng cần phải đảm bảo hành trình nhanh chóng và thao tác dứt khoát.
5. Phân loại cầu dao cách ly
5.1. Theo kết cấu:
Cầu dao cách ly 1 pha
Cầu dao cách ly 3 pha
5.2. Theo môi trường lắp đặt:
Cầu dao cách ly lắp đặt trong nhà
Cầu dao cách ly lắp đặt ngoài trời
5.3. Theo kiểu truyền động:
Cầu dao cách ly kiểu chém
Cầu dao cách ly kiểu trụ quay
Cầu dao cách ly kiểu treo
Cầu dao cách ly kiểu khung truyền
6. Thông số của cầu dao cách ly
Loại: 1 pha; 3 pha
Ví trí: Ngoài trời
Kiểu truyền động: Chém ngang; Chém đứng
Điện áp định mức: 24 kV; 35kV; 40,5 kV
Dòng điện định mức: 630; 800A
Tần số định mức: 50 Hz
Khả năng chịu ngắn mạch: 25kA/1s (3s)
Độ bền điện áp xung (BIL): 125kV; 150 kV; 170kV; 200kV
Chiều dài dòng rò: 25 hoặc 31 mm/kV
Vật liệu cách điện: Polymer; Sứ; Epoxy
Phụ kiện: Sào thao tác; Bộ truyền động; Thanh chống DS
7. Vận hành cầu dao cách ly
Quá trình vận hành dao cách ly chỉ được cho phép tiến hành trong các trường hợp sau:
Không điện (không có áp,không có dòng)
Đẳng thế
Lưu ý: Nghiêm cấm thao tác cầu dao cách ly khi có tải, kể cả việc đóng không tải máy biến áp hoặc không tải đường dây.
Thao tác đóng, cắt cầu dao cách ly:
Thao tác đóng cắt cầu dao bằng điện được thực hiện thông qua các nút ấn trên tủ điều khiển trong phòng điều khiển. Trong trường hợp điều khiển từ xa hoặc tại ngay tủ điều khiển trên giá đỡ cầu dao ta điều khiển bằng cơ khí (quay tay) tại chỗ.
Việc thao tác đóng cắt cầu dao bằng tay phải thực hiện nhanh chóng. Dứt khoát nhưng không được đập mạnh ở cuối hành trình.Trong quá trình đóng cầu sao cách ly nghiêm cấm cắt các lưỡi dao trở lại khi thấy xuất hiện hồ quang.
Sau khi kết thúc quá trình thao tác đóng cắt cầu dao. Phải kiểm tra vị trí các lưỡi dao vì có thể trường hợp lưỡi dao chưa đóng hết. Lưỡi dao trượt ra ngoài ngàm dao…
Trong quá trình vận hành không được vô hiệu các bộ liên động trong mạch thao tác.
Trong trường hợp cơ cấu liên động không cho phép tiến hành một thao tác nào đó, phải dừng ngay thao tác và kiểm tra:
Kiểm tra tên thiết bị cần thao tác có đúng không.
Trình tự thao tác có đúng với quy trình vận hành đối với từng thiết bị cụ thể.
Vị trí của thiết bị chuyển mạch,các cơ cấu liên động khác có liên quan đến thao tác đang tiến hành có tương ứng.
8. Bảo cầu dưỡng dao cách ly
Trong vận hành, chúng ta cần tiến hành kiểm tra các hạng mục sau:
Kiểm tra tiếp xúc giữa thanh tiếp điểm động và ống tiếp điểm tĩnh phải đảm bảo khoảng cách. Theo yêu cầu kĩ thuật của nhà quản lý, độ ngập lưỡi dao phải đạt 90%. Khe hở tối đa 2-5mm, 3 pha phải đóng cắt đồng thời (nếu là loại truyền động cả 3 pha). Thao tác phải nhẹ nhàng, chính xác, chốt định vị phải đúng góc mở 45 độ.
Kiểm tra tiếp xúc ở các đầu cốt.
Kiểm tra tình trạng đỡ dao cách ly tốt, không rạn nứt.
Kiểm tra bề mặt sứ sạch sẽ không bám bẩn, không sứt mẻ quá quy định.
Kiểm tra tình trạng đồng bộ truyền động tốt.
Kiểm tra bộ điện trở sấy ở hộp truyền động làm việc tốt.
Cần có kế hoạch vệ sinh các tiếp điểm. Phần tiếp điểm động cần được làm sạch và bôi mỡ vaseline. Các cơ cấu truyền động ph ải được bôi mỡ để có thể đảm bảo làm việc tốt. Định kì ba năm tiến hành bảo dưỡng cầu dao cách ly.
9. Chọn cầu dao cách ly như thế nào?
Để chọn được bộ cầu dao cách ly chúng ta cần phải lựa chọn đúng chủng loại, đúng thiết kế, phù hợp với nhu cầu sử dụng của hệ thống điện mà bạn đang vận hành. Ngoài ra hiện nay trên thị trường cũng có khá nhiều thương hiệu khác chúng ta cũng nên chọn những thương hiệu uy tín để đảm bảo chất lượng và vận hành hệ thống điện được ổn định lâu dài. Dưới đây mình xin giới thiệu một vài thương hiệu thiết bị điện lớn:
Thương hiệu ABB là một tập đoàn đa quốc gia Thuỵ Sĩ – Thuỵ Điển. Dòng thiết bị ABB được sử dụng rộng rãi và phổ biến trong tất cả các lĩnh vực đặc biệt là ngành công trình xây dựng.
Thương hiệu Schneider Electric (Pháp) là tập đoàn thiết bị điện công nghiệp hàng đầu của châu Âu và thế giới. Dãy sản phẩm rộng, công suất từ nhỏ đến lớn, đầy đủ các chủng loại sản phẩm ứng dụng cho toàn công trình dân dụng và công nghiệp. Với thương hiệu nổi tiếng và chất lượng hàng đầu, thiết bị điện Schneider được sử dụng phổ biến trong các công trình công nghiệp cao cấp, các nhà máy sản xuất có môi trường hoạt động khắc nghiệt, có độ ẩm, bụi, độ ăn mòn cao.
Thương hiệu Siemens là hãng điện khí lớn nhất của CHLB Đức và châu Âu, đại diện cho các thành tựu kỹ thuật, sáng kiến, chất lượng, sự tin cậy và tính quốc tế.
Link một số bài viết tham khảo:
Các loại Rơ le bảo vệ máy biến áp
Sứ cách điện máy biến áp